اگزما ( eczema ) یکی از انواع واکنشهای آلرژیک است که پوست را تحت تاثیر قرار میدهد و نوعی درماتیت میباشد. این عارضه در افرادی بروز میکند که دچار سایر انواع مشکلات آلرژیک نیز هستند یا سابقه خانوادگی حساسیت (آلرژی) دارند. به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، اگزما به صورت سوزش ، قرمزی ، خارش ، جوشهای ریز آبدار بروز میکند. این ضایعات در محل تماس با مواد حساسیتزا مشاهده میشوند. و در موارد مزمن به سایر نقاط پوست نیز توسعه مییابند. پوست دچار اگزما ، خشک ، دارای ترک و همراه با خارش بوده و ممکن است ترشح داشته و سطح آن مرطوب باشد، گاهی سطح پوست مبتلا ، دارای شوره یا پوسته نیز هست. خاراندن پوست با دست و ناخن آلوده باعث عفونی شدن موضع میشود. اگزما با توجه به محل تماس پوست با مواد حساسیتزا در نقاط مختلفی از بدن بروز می کند. اگزما میتواند در سنین مختلف و حتی در دوران کودکی نیز بروز کند. این عارضه خارشدار پوستی ، به هیچگونه واگیردار نبوده و به دیگران سرایت نمیکند. حتی در یک بیمار نیز شدت آن ممکن است از یک روز تا چند روز دیگر و از یک محل تا محل دیگر متفاوت باشد. ▪ از جمله شایعترین بیماری های پوست اگزماها هستند که نوعی پاسخ التهابی پوست به یکسری عوامل داخلی و خارجی بدن می باشد و در همه سنین از نوزادی تا کهنسالی دیده می شود و دارای تظاهرات مختلفی می باشند . ▪ علائم شایع بیماری بصورت ضایعات قرمز پوسته دار خارش دار و گاهاْ دارای ترشح آبکی چسبناک می باشند که با توجه به مراحل مختلف بیماری هر یک از علائم فوق می تواند غالب باشد . ▪ عواملی نظیر زمینه ارثی ، بعضی عوامل قارچی و میکروبی ، تغییرات فصلی و آب و هوایی ، گرد و غبار ، پاک کننده های صابونی و غیرصابونی ، مواد شیمیایی ، برخی گیاهان و مصرف برخی داروها بصورت موضعی یا خوراکی می توانند در ایجاد یا تشدید این بیماری نقش داشته باشند . ● موارد زیر مثالهایی از انواع شایع اگزماها هستند : ▪ اگزمای ناحیه قنداق در نوزادان و شیرخواران ▪ اگزمای دست خانمهای خانه دار ▪ اگزمای ناشی از تماس با فلزات بدلی که بعلت حساسیت به آلیاژ نیکل رخ می دهد . ▪ اگزمای دست در کارگران ساختمانی که با سیمان سروکار دارند و بعلت حساسیت به کرومات میباشد . ● اگزمای پا ناشی از تماس با چرم کفش ▪ اگزمای ناشی از حساسیت به نوعی قارچ مخمری که بصورت شوره و قرمزی سر و ضایعات قرمز و پوسته دار صورت تظاهر می کند . ▪ اصول کلی درمان اگزماها شامل پرهیز از عوامل ایجاد کننده و تشدید کننده و مصرف داروهای لازم تحت نظر پزشک می باشد . ▪ باید توجه داشت که در بعضی از انواع اگزماها ممکن است بیماری برای سالیان متمادی به درجاتی ادامه داشته باشد . عوامل بروز اگزما : موادی که بطور شایع موجب بروز یا شدت یافتن اگزما میشوند عبارتند از: لوازم آرایشی و بهداشتی و دارویی • لوازم آرایشی ، بهداشتی معطر • عطر ، ادوکلن و … • لوازم آرایشی _ بهداشتی محرک (رنگ مو) …. • صابونهای معطر • لوازم آرایشی و بهداشتی غیر استاندارد. • مواد شوینده پاک کننده مانند پودرها و مایعات که برای شستشوی ظروف و لباس مورد استفاده میشوند. این مواد علاوه بر ایجاد حساسیت پوستی ، زمینه بروز سرطانهای پوستی را نیز میتوانند فراهم کنند. مواد شیمیایی و سنتتیک لاستیکها: مواد موجود در لاستیکها ، موجب بروز التهاب و اگزما در پوست میشوند. از تماس پوست با این مواد باید دوری کرد در صورت امکان ، در زیر دستکش ظرفشویی ، دستکش نخی ضد حساسیت باید پوشید. دستکشهایی که از جنس لاتکس ساخته شدهاند میتوانند عامل بروز حساسیت پوستی باشد. حساسیت به این نوع دستکش ، بویژه در میان کارکنان بهداشتی- درمانی و بیمارستانها دیده میشود. مواد سوختی: تماس مستمر پوست بدن با موادی چون نفت و بنزین ، زمینه بروز اگزما را فراهم میسازد. گاز فرمالدئید: این گاز از چسب و لوازرمی چون مبلمان چوبی آزاد و متصاعد میشود. و میتواند به بروز ضایعات اگزمایی منجر شود. این گاز باعث تحریک چشم ، بینی و گلو (ریزش اشک ، آبریزش از بینی ، عطسه ، سرفه و غیره) شده و همچنین سردرد و حالت تهوع نیز ایجاد میکند. فلزات:
امروزه استفاده از وسایل فلزی روکش شده با نیکل و کروم ، بسیار رواج دارد. لوازمی مانند سنجاق قفلی ، زیپهای فلزی ، دکمههای فلزی ، قلاب کمربند و … همگی با فلز حساسیتزای نیکل روکش شده است و یکی از مهمترین عوامل بروز اگزما و تشدید آن ، به ویژه در خانمها محسوب میشوند. زیورآلاتی که به تازگی با عنوان نقره آلمانی ، سیلور و تیتانیوم به فروش میرسند، دارای مقادیر قابل توجهی فلز نیکل بوده و موجب بروز اگزما میشود. و در صورتی که مزمن شود، ممکن است به سایر نقاط پوست نیز سرایت کند. توجه به محل بروز حساسیت و وسیلهای که بطور مستقیم با آن ناحیه در تماس بوده برای تشخیص این نوع حساسیت بسیار موثر است. و گاهی فلزاتی مانند طلا و نقره نیز میتوانند عامل بروز اگزما باشند. مواد موجود در محیط گرد و غبار منزل (که بعضا حاوی مواد دفعی جانور بسیار کوچکی با نام مایت Mite میباشد) در صورت تماس با پوست و به ویژه پوست دست ، موجب بروز اگزما و یا بدتر شدن آن میشود. سیمان و سایر مواد مشابهی که در ساختمان سازی به کار میروند و برخی از گیاهان نیز از جمله این مواردند. مواد غذایی تماس پوست بدن با موادی چون عصاره گوجه فرنگی میتواند به بروز اگزما و یا بدتر شدن آن منجر شود برخی از مواد خوراکی نظیر آجیل و مغزها (مغز فندق ، بادام زمینی و غیره) تخممرغ، گندم، شیر، یا غذاهای دریایی ,میتوانند به بدتر شدن اگزما کمک کنند. سایر عوامل * استرس * سابقه بیماری آلرژیک مثل تب یونجه، آسم، یا واکنش دارویی * پارچههای دوخته شده از الیاف مصنوعی که عرق بدن را به دام اندازند. * تغییرات شدید آب و هوا از نظر رطوبت، سرما یا گرما (خصوصاً وقتی تعریق زیاد شود). در نهایت یکی از عوامل مستعد کننده بروز اگزما ، شستشوی مکرر دست با موادی چون صابون است. این مواد با از بین بردن چربی طبیعی و لایه محافظ پوست ، موجب حساس شدن پوست بدن نسبت به مواد خارجی و مستعد کننده بروز اگزما میگردند. عدم استفاده از دستکش هنگام استفاده از این مواد ، علل شیوع اگزما در میان خانمهاست. درمان اصول کلی * درمان مشتمل است بر رفع علایم و شناسایی و حذف علت * پوشیدن لباس نخی گشاد برای کمک به جذب عرق * حتیالمقدور به حداقل رساندن استرس * کوتاه کردن مرتب ناخنها و به دست کردن دستکش نرم به هنگام خواب برای جلوگیریی از خاراندن. توجه داشته باشید که خاراندن اگزما را بدتر میکند. * کمتر حمام بگیرید تا از خشکی زیاد پوست اجتناب شود. صابون و آب ممکن است باعث شعلهور شدن بیماری شوند. به هنگام حمام گرفتن، از صابونهای غیر چرب مخصوص و آب ولرم استفاده کنید. نواحی ملتهب را صابون نزنید. * پس از حمام بلافاصله از کرم نرم و مرطوبکننده استفاده کنید. * از قرار گرفتن در معرض تغییرات دمایی شدید (سرما یا گرمای زیاد) خودداری کنید. * از هر چیزی که قبلاً بیماری را بدتر کرده است اجتناب کنید. * از دستگاه مرطوب ـ خنککننده هوا برای افزایش رطوبت هوای خشک داخل منزل استفاه کنید. داروها پمادهای حاوی قطران یا داروهای کورتیزونی برای کاهش التهاب. اگر پماد شبانه استفاده شود و پس از مالیدن آن، روی ناحیه با پلاستیک بسته شود، شاید اثر بهتری حاصل شود. آنتیهیستامینها برای کم کردن خارش آنتیبیوتیک در صورت وجود عفونت ندرتاً خوابآورها یا آرامبخشها |